Zaparcia u osób starszych - przyczyny, profilaktyka i leczenie

Seniorzy i osoby obłożnie chore zgłaszają swoim opiekunom nieprzyjemne dolegliwości swojego układu pokarmowego. Zaparcia u osób starszych to dość częsty problem. Dlatego dziś opowiemy, jakie są najczęstsze przyczyny zaparć u seniorów, jak sobie z nimi radzić i co najważniejsze - jak zapobiegać zaparciom.

Czym są zaparcia?

Panuje dość powszechne przekonanie - zwłaszcza wśród osób starszych - że powinniśmy wypróżniać się raz dziennie. Jednak prawidłowa praca jelit oznacza także wizyty w toalecie raz na dwa lub trzy dni. 

Jako zaparcie należy uznać sytuację, w której osoba oddaje stolec rzadziej niż 2 razy w tygodniu. 

Zaparciom często towarzyszą też inne objawy, jak chociażby uczucie pełności, wzdęcia, gazy, niesmak w ustach, a nawet bóle głowy. 

Zaparcia u osób starszych - najważniejsze przyczyny

Najważniejsze to mieć świadomość, że wraz z wiekiem liczba wypróżnień zmniejsza się i “norma” zaczyna się zwyczajnie zmieniać. Koniecznie trzeba obserwować, czy ta liczba jednak nie jest alarmująco niska. 

Choć w 90% przypadków trudno stwierdzić jedną i bezpośrednią przyczynę zaparć, to jednak do takich zaburzeń - zwłaszcza u seniorów - mogą prowadzić: 

PRZEBYTE CHOROBY

Zaparcia często są związane z chorobami układu trawiennego, jak choćby rak jelita grubego, zapalenie jelita grubego, zespół jelita drażliwego (IBS), hemoroidy, zapalenie jelita grubego czy choroba Hirschprunga (wrodzony brak zwojów nerwowych w ścianie jelita). Mogą być one spowodowane także przez inne schorzenia - otyłość, mukowiscydoza, choroby układu nerwowego, niedoczynność tarczycy czy cukrzyca. 

PRZYJMOWANE LEKI 

To jeden z najczęstszych powodów. Ryzyko występowania zaparć zwiększa się, gdy przyjmowane są leki uspokajające (w tym opioidy), niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), leki przeciwpadaczkowe, preparaty uzupełniające żelazo, antydepresanty czy część leków na nadciśnienie. 

DIETA i TRYB ŻYCIA

Wraz z wiekiem zmniejsza się apetyt czy chęć picia wody, a to sprzyja pojawieniu się zaparć. Ważnym czynnikiem jest też tzw. dieta ubogoszczątkowa, czyli zawierająca w sobie małą ilość błonnika, który odpowiada za prawidłową perylstatykę jelit. Siedzący tryb życia czy unieruchomienie w łóżku są równie niebezpieczne. 

DEPRESJA STARCZA

Słaba kondycja psychiczna, samotność, depresja czy otępienie mogą także prowadzić do poważnych problemów z układem pokarmowym.

Zaparcia u seniora - kiedy należy zgłosić się do lekarza?

Zazwyczaj zaparcia są niegroźną dolegliwością. Jest tak, o ile nie pojawią się inne - bardziej niebezpieczne symptomy. 

Należą do nich gorączka, krew w stolcu, znaczący spadek masy ciała, ból brzucha czy niedokrwistość. 

Jeśli tylko zaczną pojawiać, konieczna będzie wizyta i konsultacja z lekarzem. Po zebraniu szczegółowego wywiadu i zleceniu serii badań, lekarz będzie mógł wykluczyć (lub potwierdzić) inne schorzenia. 

Zaparcia - jak sobie z nimi radzić? 

PO PIERWSZE: DIETA 

W pierwszej kolejności należy zadbać o codzienne menu. Zbilansowana dieta dla seniora w przypadku zaparć powinna być skomponowana o następujące zasady. 

ZWIĘKSZ ILOŚĆ BŁONNIKA - znajdziesz go w warzywach i owocach, a także w pełnoziarnistych produktach zbożowych. 

PIJ PRZYNAJMNIEJ 2 LITRY PŁYNÓW - woda rozluźnia stolec, udrażnia złogi w jelitach i ułatwia wypróżnianie. Możesz wykorzystać także przecierowe soki owocowe i warzywne, a także zieloną herbatę.

WYKLUCZ WARZYWA WZDYMAJĄCE - ogranicz spożycie fasoli, grochu, kapusty czy cebuli. Warto ograniczyć także kakao i czekoladę, które zwiększają ryzyko zaparć.

POSTAW NA POTRAWY GOTOWANE - uwierz, smakołyki gotowane na parze czy pieczone w folii są fantastyczne! 

Pozytywny wpływ na perylstatykę jelit mają także produkty bogate w bakterie probiotyczne, czyli jogurt naturalny, kefir czy kiszona kapusta. Warto rozważyć też przyjmowanie probiotyków w kapsułkach czy tabletkach. 

JEDZ REGULARNIE - optymalna przerwa między posiłkami to 3-4 godziny.

PO DRUGIE: TRYB ŻYCIA

Zachowanie regularnej aktywności fizycznej to nie tylko sposób na spędzenie wolnego czasu, ale też konieczność, by cały organizm (w tym układ pokarmowy) funkcjonował bez większych problemów. 

Fitness, aerobik na basenie, jogging, nordic walking czy krótkie spacery - każda forma jest dobra.

Rób to, co możesz, lubisz i na co masz ochotę - ważna jest systematyczność! 

PO TRZECIE: PRAWIDŁOWA POZYCJA PODCZAS WYPRÓŻNIANIA

Może wydawać Ci się to banalne, jednak w przypadku seniorów ma kolosalne znaczenie. 

Osoby starsze powinny zmienić klasyczną pozycją siedzącą na kucającą. Zmiana nachylenia ciała do ok. 35 stopni prostuje załomek, który w sposób naturalny tworzą mięśnie. W ten sposób defekacja nie będzie wymagać wysiłku. Wystarczy podstawić pod muszlę stołeczek i oprzeć na nim nogi. Ulga gwarantowana.

SPRAWDŹ SPRZĘTY I AKCESORIA ŁAZIENKOWE, KTÓRE UŁATWIĄ CODZIENNE ŻYCIE SENIOROM I OSOBOM NIEPEŁNOSPRAWNYM! 

Ważnym elementem radzenia sobie z zaparciami jest też wyrobienie sobie prawidłowych nawyków. Jednym z nich jest spokojne wypróżnianie się po śniadaniu - daj sobie na 15-20 minut, nie nakładaj żadnej presji i parcia. Na początku może być to kłopotliwe, jednak z czasem przyzwyczaisz do tego organizm i na stałe włączysz to do codziennej rutyny. 

A Wy macie własne sposoby na zaparcia? Podzielcie się nimi w komentarzach!