Artroza: Co to jest i jak wpływa na zdrowie?

Artroza, znana również jako choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoartroza), jest jednym z najczęstszych schorzeń dotykających osoby starsze, zwłaszcza po 65. roku życia. Jest to przewlekła choroba, która polega na stopniowym zużywaniu się chrząstki stawowej, co prowadzi do bólu, sztywności i ograniczenia ruchomości stawów.

Przyczyny artrozy

Artroza jest wynikiem długotrwałego procesu degeneracyjnego, w którym chrząstka stawowa - elastyczna tkanka pokrywająca końce kości w stawach - ulega zużyciu. W miarę postępu choroby chrząstka staje się coraz cieńsza i bardziej uszkodzona, co może prowadzić do tarcia kości o kość, powodując ból i stany zapalne.

Główne czynniki ryzyka rozwoju artrozy to:

Wiek: Starzenie się jest najważniejszym czynnikiem ryzyka. Wraz z wiekiem chrząstka staje się bardziej podatna na uszkodzenia.

Płeć: Kobiety, zwłaszcza po menopauzie, są bardziej narażone na rozwój artrozy niż mężczyźni.

Genetyka: Skłonność do rozwoju artrozy może być dziedziczona.

Otyłość: Nadmierna masa ciała zwiększa obciążenie stawów, zwłaszcza kolan i bioder, co może przyspieszać degenerację chrząstki.

Urazy stawów: Przebyte urazy, takie jak złamania lub skręcenia, mogą zwiększać ryzyko rozwoju artrozy w danym stawie.
Powtarzające się obciążenie stawów: Praca lub aktywność fizyczna, która nadmiernie obciąża stawy, może prowadzić do ich przedwczesnego zużycia.

Objawy artrozy

Artroza rozwija się powoli, a objawy mogą się nasilać z czasem. Najczęstsze objawy artrozy to:

• Ból stawów: Początkowo może występować po intensywnym ruchu, ale z czasem ból może stać się stały, nawet w spoczynku.

• Sztywność stawów: Szczególnie odczuwalna rano lub po długim okresie bezruchu.

• Ograniczenie ruchomości: Zmniejszona elastyczność stawów może utrudniać codzienne czynności, takie jak chodzenie czy zginanie kolan.

• Zgrubienie i deformacje stawów: W zaawansowanych stadiach artrozy stawy mogą stać się zniekształcone, co może być widoczne i wyczuwalne.

• Odczuwanie "trzeszczenia" w stawie: Może wystąpić podczas ruchu, zwłaszcza w kolanach lub biodrach, jako skutek tarcia kości o kość.

Diagnostyka artrozy

Rozpoznanie artrozy zwykle opiera się na objawach klinicznych i badaniu fizykalnym. Lekarz może również zlecić wykonanie badań obrazowych, takich jak:

• RTG stawów: Pozwala na ocenę uszkodzeń kości i zmniejszenia przestrzeni między nimi, co sugeruje zużycie chrząstki.

• Rezonans magnetyczny (MRI): Może dostarczyć bardziej szczegółowych informacji o stanie chrząstki i innych tkanek miękkich.

Leczenie artrozy

Leczenie artrozy koncentruje się na łagodzeniu objawów i poprawie funkcji stawów. Obejmuje ono:

• Leki przeciwbólowe: W celu zmniejszenia bólu stosuje się leki przeciwbólowe, takie jak paracetamol lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ).

• Fizjoterapia: Regularne ćwiczenia wzmacniające mięśnie wokół stawu, poprawiające ruchomość i zmniejszające obciążenie stawów.

• Redukcja masy ciała: Dla osób z nadwagą lub otyłością, utrata masy ciała może znacznie zmniejszyć obciążenie stawów, szczególnie kolan i bioder.

• Zastosowanie środków wspomagających: Takich jak laski czy ortezy, które mogą pomóc w odciążeniu stawów.

• Iniekcje dostawowe: Czasami stosuje się zastrzyki z kwasu hialuronowego lub kortykosteroidów w celu złagodzenia bólu i stanu zapalnego.

• Zabiegi chirurgiczne: W przypadkach ciężkiej artrozy, kiedy inne metody leczenia nie przynoszą ulgi, może być konieczna operacja, np. endoprotezoplastyka stawu (wymiana stawu).

Zapobieganie artrozie

Choć artroza jest związana z procesem starzenia się, istnieją sposoby na zmniejszenie ryzyka jej rozwoju:

• Utrzymanie zdrowej masy ciała: Pomaga to zmniejszyć nacisk na stawy.

• Regularna aktywność fizyczna: Ćwiczenia wzmacniające mięśnie wokół stawów oraz regularne ćwiczenia ruchowe pomagają utrzymać ich elastyczność i siłę.

• Unikanie urazów stawów: Noszenie odpowiedniego obuwia i unikanie przeciążenia stawów mogą pomóc w ich ochronie.

• Zdrowa dieta: Dieta bogata w wapń i witaminę D jest ważna dla utrzymania zdrowych kości i stawów.

Artroza może znacząco wpływać na jakość życia, ale z odpowiednim leczeniem i zmianami w stylu życia można skutecznie zarządzać jej objawami i zapobiegać dalszemu postępowi choroby. Regularne wizyty u lekarza i stosowanie się do zaleceń dotyczących leczenia mogą pomóc w utrzymaniu jak największej sprawności i komfortu życia.