Obrzęk limfatyczny. Przyczyny, objawy i leczenie

Spuchnięte kostki, obolałe nadgarstki i powstające obrzęki mogą zwiastować duże problemy w obrębie układu krążenia i układu limfatycznego. Bagatelizowanie tych objawów może być niebezpieczne - zwłaszcza w przypadku seniorów, którzy często borykają się z dolegliwościami w obrębie naczyń limfatycznych i całego układu sercowo-naczyniowego. Skutkiem nieleczenia obrzęku jest m.in. mięsak limfatyczny - tj. nowotwór układu limfatycznego.

Co nazywamy obrzękiem limfatycznym?

Obrzęk limfatyczny - schorzenie ze strony układu limfatycznego, polegające a przewlekłym zastoju limfy. Pod mianem limfy mamy na myśli płyn tkankowy, który spływa do naczyń chłonnych i węzłów chłonnych. W procesie tym transportuje przefiltrowane białka osocza oraz limfocyty, które w zdrowym organizmie z powrotem lądują w układzie krążenia. Cały proces jest złożony i wykorzystuje przy tym m.in. skurcze mięśni szkieletowych, które pracują szczególnie intensywnie podczas aktywności fizycznej.

Zdarza się jednak, że limfa nie krąży w poprawny sposób, co doprowadza do opuchnięcia. Opuchnięcie to nazywamy właśnie obrzękiem limfatycznym, który doprowadza do stwardnienia limfy, a także do obrzęku skóry i tkanki podskórnej.

Obrzęk limfatyczny - objawy obrzęk limfatyczny

Jak rozpoznać obrzęk limfatyczny? Objawy obrzęku limfatycznego sprowadzane są do opuchlizny - zarówno w obrębie dolnych, jak i górnych części ciała. Głównym objawem obrzęku limfatycznego jest zwiększenie obwodów kończyn.

Wbrew panującym mitom - problem ten może dotykać tylko jednej kończyny. O ile pierwsze objawy nie powodują dolegliwości bólowych, o tyle z czasem ucisk może powodować duży dyskomfort. Z czasem opuchlizna i utrudniony przepływ limfy staje się coraz bardziej uciążliwy, a do uczucia ucisku dochodzi zakażenie bakteryjne skóry i tkanki podskórnej, a także stan zapalny węzłów chłonnych. W przypadku tego ostatniego objawu - opuchlizna staje się już dotkliwa i wymaga natychmiastowej interwencji lekarza.

W ostatnim, najpoważniejszym etapie choroby, dochodzi do słoniowacizny - tj. rogowacenia naskórka w poszczególnych partiach ciała.

Leczenie obrzęku limfatycznego - jak zlikwidować obrzęk limfatyczny?

Oczywiście leczenie obrzęku limfatycznego wdraża lekarz, po pogłębione diagnostyce, obejrzeniu strefy urazowej i przeprowadzeniu dodatkowych badań obrazowych (tzw. limfoscyntygrafia). Tylko na tej podstawie można ocenić stopień zaawansowania obrzęku limfatycznego, a tym samym - jak złożone leczenie należy wdrożyć.

W tym miejscu warto podkreślić, że istnieją dwa typu obrzęku limfatycznego. Pierwszym jest obrzęk limfatyczny wtórny, a drugim - obrzęk limfatyczny pierwotny. Leczenie tego pierwszego bazuje na wyeliminowanie przyczyn (np. pozbycie się pasożytów). W przypadku drugiego - leczenie jest bardzo trudne, ponieważ nie klasyfikuje się go, jako chorobę. Najczęściej jego winowajcą jest predyspozycja genetyczna, dlatego też pacjent powinien skupić się eliminowaniu elementów, które mogą pogłębiać ów problem. Skuteczny może być drenaż limfatyczny, fizjoterapia, kompresjoterapia, limfoset, który polega na kontrolowanym ucisku konkretnych kończyn, a także farmakoterapia. Lekarze często zalecają także odpowiednie kosmetyki i kroki pielęgnacyjne, które pomogą usunąć nieprzyjemne dolegliwości skórne.

Oczywiście w leczeniu obrzęku limfatycznego kluczowa jest także profilaktyka obrzęków limfatycznych - tj. obserwowanie swojego ciała, aktywność fizyczna i stałe nawodnienie organizmu.

Czym jest pierwotny obrzęk limfatyczny?

Obrzęk limfatyczny pierwotny ma niejednoznaczną etymologię. Wynika on bowiem z wrodzonych predyspozycji (tzw. wrodzony obrzęk limfatyczny) i często pojawia się już od najmłodszych lat. Powstać e może na skutek zmian hormonalnych lub przeciążenia układu odpornościowego. Winowajcą może być także aplazja naczyń limfatycznych - czyli niewykształcenie części układu limfatycznego, albo hipoplazja naczyń limfatycznych - co z kolei objawia się zbyt małą liczbą naczyń limfatycznych i węzłów chłonnych.

Pierwotny obrzęk limfatyczny dzielimy na:

•          praecox: obrzęk limfatyczny występujący po urodzeniu, a pierwsze, większe problemy pojawiają się przed ukończeniem 35 roku życia, 
•          tardum: obrzęk limfatyczny ujawniający się później - tj. po 35 roku życia.

Czym jest wtórny obrzęk limfatyczny?

W diagnostyce obrzęku limfatycznego warto wyeliminować tzw. wtórny obrzęk limfatyczny. Powstaje on najczęściej na skutek uszkodzenia lub usunięcia węzłów chłonnych (np. na skutek radioterapii), a także przez urazy, oparzenia i działania mechaniczne.

W przypadku wtórnego obrzęku limfatycznego winowajcą schorzenia może być:

•          leczenie podyktowane chorobą nowotworową,
•          guzy, naciskające na naczynia limfatyczne,
•          urazy, które uszkadzają kruche naczynia chłonne,
•          infekcje bakteryjne, stany zapalne (w tym zapalenie naczyń chłonnych).