Udar mózgu. Objawy, przyczyny, pierwsza pomoc i leczenie

Szacuje się, że nawet co 8 minut jeden Polak dostaje udaru mózgu. Ostatecznie daje to nawet 60 000 zachorowań rocznie. Statystyki światowe są jeszcze bardziej przygniatające - wskazują one, że z powodu udaru, co 6 sekund, umiera człowiek – rocznie jest więc to ponad 5 milionów ludzi.

Jakie są objawy udaru mózgu i czy istnieje skuteczne profilaktyka, która może zmniejszyć ryzyko jego wystąpienia?

Czym jest udar mózgu?

Udar mózgu to tak naprawdę zespół różnych objawów neurologicznych, wywołanych przez zaburzenia w obrębie ukrwienia tkanki mózgowej.

Czynnikiem ryzyka jest m.in.:

•          wiek - im człowiek starszy, tym większe jest ryzyko wystąpienia udaru mózgu,
•          predyspozycje genetyczne,
•          choroby współistniejące - np. choroby serca, cukrzyca, miażdżyca,
•          palenie tytoniu,
•          nadciśnienie tętnicze,
•          podwyższony poziom cholesterolu.

Obecnie udar mózgu dzielimy na dwa podtypy. Pierwszy - udar mózgu niedokrwienny - występuje nawet w 90% przypadków - a drugi, krwotoczny, w pozostałych 10%.

Czym jest udar niedokrwienny?

Udar niedokrwienny nazywany jest powszechnie zawałem mózgu. Dochodzi do niego na skutek zatrzymania przepływu krwi do mózgu, np. przez niesprawne naczynia tętnicze, których zadaniem jest dostarczać do mózgu cennych składników odżywczych. Lekarze wskazują, że najczęściej przyczyną udaru mózgu jest miażdżyca, podczas to której dochodzi do tworzenia złogów w ścianach tętnic. Inną przyczyną może być zator wewnętrzny w tętnicy mózgowej.

Czym jest udar krwotoczny?

Udar krwotoczny mózgu wywołują uszkodzone ściany naczyń tętniczych w mózgu. Na skutek uszkodzonego naczynia następuje wylew krwi do mózgu, a co za tym idzie - krew nie dopływa do innych struktur, które zaopatrywała dotychczas uszkodzona tętnica. Co istotne - w takim udarze krew z naczynia niszczy okoliczne struktury nerwowe i doprowadza do zwiększenia ciśnienia wewnątrzczaszkowego.

O ile udar niedokrwienny mózgu jest łatwiejszy do zdiagnozowania, o tyle udar krwotoczny może być mylony z szeregiem innych dolegliwości neurologicznych. Co więcej - w przypadku udaru krwotocznego dolegliwości mogą być bardzo różne i w dużej mierze zależą od zakresu wylewu. Dlatego też w przypadku udaru krwotocznego rokowania są dużo gorsze, a sam przebieg choroby jest znacznie cięższy.

Udar mózgu - przyczyny

Z medycznego punktu widzenia - bezpośrednią przyczyną objawów udaru mózgu jest obumieranie części neuronów, co jest ściśle powiązane z ich niewystarczającym ukrwieniem. Z kolei obumieranie neuronów sprawia, że mózg nie jest stale wspomagany tlenem i cennymi składnikami odżywczymi, które dostarcza się wraz z krwią. Brak dopływu krwi do mózgu powoduje uszkodzenia, które często są nieodwracalne. Udowodniono także, że zarówno krwotoczny udar mózgu, jak i niedokrwienny udar, wystąpić może jako dodatkowy objaw innych chorób współistniejących (zwłaszcza sercowo-naczyniowych).

Przyczyny udaru mózgu to także...  sposób i tryb życia. O kilku czynnikach zwiększających ryzyko udaru mózgu już wspomnieliśmy.

Objawy udaru mózgu

Wbrew pozorom - nie wszystkie objawy udaru są widoczne na pierwszy rzut oka. Dlatego też tak ważna jest szybka reakcja i obserwowanie swojego organizmu. Im szybciej udasz się do lekarza, tym mniejsza szansa na powstawanie trwałych deficytów neurologicznych.

Objawy udar mózgu, to:

•          zaburzenia równowagi,
•          zaburzenia widzenia,
•          zaburzenia symetrii twarzy - np. opadanie kącika,
•          jednostronne zaburzenia siły mięśniowej,
•          silny ból głowy.

Udar mózgu - jak postępować?

Jeśli podejrzewasz, że doszło do krwotocznego lub niedokrwiennego udaru mózgu - znajdź bezpieczne miejsce, w którym będziesz mógł przybrać rekomendowaną pozycję (pozycja leżąca z tułowiem uniesionym około 30–40 cm). Należy także pilnie zadzwonić po pomoc medyczną. Nie zażywaj żadnych leków, nie pij i nie jedz. Zapewnij sobie bezpieczne miejsce i jeśli to możliwe – pomoc kogoś bliskiego.

Leczenie udaru mózgu

W leczeniu udaru mózgu niezbędna jest nie tylko szybko diagnostyka, ale także wsparcie lekarza. To on pozwala zweryfikować przyczyny udaru mózgu i na tej podstawie wdrożyć odpowiednie leczenie.

Jeśli przyczyną udaru mózgu było niedokrwienie - stosuje się farmakologię, która nie tylko poprawia ukrwienie, ale także pozwala rozpuścić zator. W niektórych przypadkach wdraża się chirurgiczne usuwanie skrzeplin, a także leczenie tkankowym aktywatorem plazminogenu.